قطعات پروتز دندان

پروتزهای دندانی، فرشته‌های نجات لبخندهایی هستند که به دلیل از دست رفتن دندان‌ها، زیبایی و کارایی خود را از دست داده‌اند. این معجزات مهندسی دندانپزشکی، در انواع مختلف و با قطعات گوناگون، به یاری انسان‌هایی می‌شتابند که خواهان بازگشت طعم زندگی و اعتماد به نفس به واسطه لبخندی زیبا هستند. در این مقاله، سفری به دنیای قطعات پروتز دندان خواهیم داشت و با اجزای اصلی این سازه‌های ظریف و کارآمد آشنا می‌شویم.

 پروتزهای دندانی: انواع، اجزاء و عملکرد

پروتزهای دندانی به دو دسته کلی ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. هر کدام از این نوع‌ها، قطعات و اجزای خاص خود را دارند که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.

پروتزهای ثابت

این نوع پروتزها، همانطور که از نامشان پیداست، به طور دائمی بر روی دندان‌ها یا ایمپلنت‌های دندانی نصب می‌شوند و برداشتن آنها توسط بیمار امکان‌پذیر نیست. از جمله قطعات پروتزهای ثابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روکش: روکش‌ها، کلاهک‌هایی هستند که به طور کامل بر روی دندان‌های تراش‌خورده قرار می‌گیرند و وظیفه ترمیم، زیبایی و استحکام آنها را بر عهده دارند. جنس روکش‌ها می‌تواند از فلز، سرامیک یا زیرکونیا باشد.
• بریج: بریج‌ها، مجموعه‌ای از دندان‌های مصنوعی هستند که به جای دندان‌های از دست رفته قرار می‌گیرند و توسط دو یا چند دندان طبیعی در دو طرف، پشتیبانی می‌شوند. اباتمنت، یکی از اجزای مهم بریج است که به عنوان رابط بین دندان‌های طبیعی و دندان‌های مصنوعی عمل می‌کند.
• ایمپلنت: ایمپلنت‌ها، ریشه‌های مصنوعی دندانی هستند که از جنس تیتانیوم ساخته شده و در داخل استخوان فک قرار می‌گیرند. این قطعات، نقش پایه و اساس را برای پروتزهای ثابت، از جمله روکش و بریج، ایفا می‌کنند.

پروتزهای متحرک

این نوع پروتزها، برخلاف پروتزهای ثابت، توسط بیمار قابل برداشتن و شستشو هستند. از جمله متداول‌ترین انواع پروتزهای متحرک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دندان مصنوعی کامل: این نوع پروتز، برای افرادی که تمام دندان‌های خود را از دست داده‌اند، کاربرد دارد و شامل یک صفحه آکریلیکی است که بر روی لثه‌ها قرار می‌گیرد و دندان‌های مصنوعی بر روی آن تعبیه شده‌اند.
• دندان مصنوعی پارسیل: این نوع پروتز، برای جایگزینی تعدادی از دندان‌های از دست رفته در فک بالا یا پایین استفاده می‌شود و از یک صفحه آکریلیکی و قلاب‌هایی که به دندان‌های طبیعی متصل می‌شوند، تشکیل شده است.
• اوردنچر ایمپلنت‌تکی: این نوع پروتز، برای افرادی که تعدادی از دندان‌های خود را از دست داده‌اند و تمایل به استفاده از ایمپلنت دارند، کاربرد دارد. در این نوع پروتز، از ایمپلنت به عنوان تکیه‌گاه برای ثابت نگه داشتن پروتز متحرک استفاده می‌شود.

 مواد و متریال‌های پروتز دندان

ساخت هر نوع پروتز دندانی، نیازمند ظرافت و دقت بالایی است. دندانپزشک متخصص، پس از معاینه دقیق بیمار و قالب‌گیری از دهان، با همکاری متخصصان لابراتوار دندانپزشکی، اقدام به ساخت قطعات پروتز دندان متناسب با نیاز و شرایط هر فرد می‌کند. در این فرآیند، از مواد و متریال‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. از جمله مهم‌ترین این مواد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آکریلیک: این ماده، متداول‌ترین ماده در ساخت پروتزهای دندانی، به خصوص نوع متحرک آنها است. آکریلیک، به دلیل قیمت مناسب، تنوع رنگ و سهولت کار با آن، طرفداران زیادی دارد.

• سرامیک: سرامیک، ماده‌ای ایده‌آل برای ساخت روکش و بریج‌های دندانی است. این ماده، به دلیل زیبایی ظاهری، شباهت به دندان‌های طبیعی و استحکام بالا، از محبوبیت بالایی برخوردار است.
• زیرکونیا: زیرکونیا، نوعی سرامیک پیشرفته است که به دلیل استحکام و مقاومت فوق‌العاده، در ساخت روکش و بریج‌های دندانی، به خصوص برای دندان‌های خلفی که تحت فشار بیشتری هستند، کاربرد دارد.
• تیتانیوم: تیتانیوم، فلزی سبک و مقاوم در برابر خوردگی است که در ساخت ایمپلنت‌های دندانی از آن استفاده می‌شود. این فلز، به دلیل سازگاری با بافت بدن، از جمله انتخاب‌های ایده‌آل برای ایمپلنت است.
• انتخاب جنس و نوع مواد پروتز دندانی، توسط دندانپزشک و با توجه به شرایط بیمار، نوع پروتز، بودجه و ترجیحات بیمار انجام می‌شود.

 لبخندی دوباره، زندگی دوباره

پروتزهای دندانی، با وجود قطعات ظریف و پیچیده‌ای که دارند، می‌توانند معجزه‌ای برای بازگرداندن سلامتی، زیبایی و اعتماد به نفس به زندگی افراد باشند. این پروتزها، به افرادی که به دلیل از دست دادن دندان‌ها با مشکلاتی در جویدن، صحبت کردن و حتی عزت نفس خود مواجه هستند، کمک می‌کنند تا طعم زندگی را دوباره بچشند و با لبخندی زیبا، در اجتماع حضور یابند. با پیشرفت‌های روزافزون در علم دندانپزشکی و مواد و متریال‌های مورد استفاده در ساخت پروتزها، می‌توان انتظار داشت که در آینده شاهد پروتزهایی با ظرافت و کارایی بیشتر، زیبایی طبیعی‌تر و طول عمر طولانی‌تر باشیم.

سوالات متداول برای قطعات پروتز دندان